„Sztuka mięsa po żołniersku”

Składniki:

Mięso wołowe lub cielęce (najlepiej pręga, pierwsza krzyżowa z kwiatem (tłuszczykiem) lub kawałek zrazówki), warzywa, pieczywo na grzankę, pomidory, cebula, kiełbasa, boczek, szynka, gotowane ziemniaki, gotowana fasola, śmietana, masło do smażenia, sól, pieprz czarny.

Sposób wykonania:

    W niemal każdej XIX-wiecznej książce kucharskiej można znaleść co najmniej kilkanaście sposobów przyrządzania sztuki mięsa nie tylko z wołowiny, ale także z dziczyzny (jelenia, łosia, sarny), wieprzowiny i baraniny. Bardzo ważny dla jakości tej potrawy jest właściwy wybór mięsa.

    Mięso mocno zbić drewnianym wałkiem, dzięki czemu będzie ono kruche. Jak głosi polskie przysłowie, rosół tęgi jest tylko z pręgi. Właśnie z tej części tuszy wołowej lub cielęcej można przygotować najsmaczniejszą sztukę mięsa. Mięso ugotowane do miękkości w rosole (do którego dodać mięso z kości), przed podaniem pociąć razem z kością bardzo ostrą piłką na plastry, ukłożyć na talerzu i otoczyć wianuszkiem drobno pokrojonych warzyw. Warzywa dodać do rosołu pod koniec gotowania pręgi, aby nie dopuścić do ich rozgotowania. Potrawa powinna wyglądać na talerzu jak kwiat. W centralnej części na słupku z kości, położyć małą grzankę posmarowaną tukiem wyjętym z kości oraz grubo zmielonym pieprzem i solą. Całość dekoracyjnie polać sosem śmietanowo-chrzanowym.

    Do takiej sztuki mięsa po oficersku podawano dawniej kieliszek zmrożonej wódki i w ten sposób rozpoczynano ucztę. Przyrządzone jak wyżej mięso podawano z dużą ilością "sosu" - tak esencjonalnego i bogatego w składniki, że sam w sobie mógłby stanowić osobne danie – i zwano popularnie sztuką mięsa po żołniersku.

    W celu przygotowania "sosu" przesmażyć na maśle pomidory z cebulą, które następnie przetrzeć lub zmiksować, aby pozbyć się skórki i pestek. Następnie dodać dobrze przesmażoną z cebulą drobno pokrojoną kiełbasę, boczek oraz szynkę. Do całości dodawano dawniej również co najmniej dwa rodzaje ugotowanej wcześniej fasoli i drobno pokrojone gotowane ziemniaki. Jeśli chcemy przyrządzić taki "sos", składniki wyieszać w rondelku, w miarę potrzeby podlewając rosołem i zaprawić śmietaną. Całość przyprawić na ostro. Tym esencjonalnym i bardzo pożywnym "sosem" obficie polać mięso przed podaniem.

    Po zjedzeniu takiej sztuki mięsa żołnierz nabierał ducha walki.